Penyelidik menemui virus yang hidup semula daripada cairan permafrost Siberia yang telah beku sehingga 48,500 tahun, menimbulkan kebimbangan bahawa patogen tersebut boleh mencentuskan wabak jangkitan baharu
Perkataan “virus zombie yang ditemui dalam ais Rusia” terdengar seperti hanya imaginasi daripada filem seram – walaupun selepas pandemik wabak Covid 19 , agak sukar untuk berita penemuan ini mengejutkan mana-mana daripada kita.
Tetapi saintis minggu ini menerbitkan penyelidikan yang menunjukkan virus beku selama berpuluh-puluh ribu tahun di permafrost Siberia sedang dihidupkan semula.
Penyelidik dari Perancis, Jerman dan Rusia menghidupkan semula 13 jenis virus baharu yang telah berada di atas ais di tanah Siberia selama antara 27,000 dan 48,500 tahun.
Mereka berkata kerja mereka menimbulkan risiko yang boleh diabaikan kepada orang ramai – tidak seperti ahli sains lain yang mencari virus purba dalam sisa beku mamot, badak sumbu bulu atau kuda prasejarah.
Tetapi hasil penyelidikan mereka boleh, tulis mereka, “diekstrapolasi kepada banyak virus DNA lain yang mampu menjangkiti manusia atau haiwan”.
“Oleh itu berkemungkinan permafrost purba tersebut akan mengeluarkan virus yang tidak diketahui ini apabila ia dicairkan,” kata mereka dalam bioRxiv, portal penyelidikan dalam talian.
“Berapa lama virus ini boleh kekal berjangkit sebaik sahaja terdedah kepada keadaan luar dan kemungkinan besar mereka akan bertemu dan menjangkiti perumah yang sesuai dalam selang waktu itu, masih mustahil untuk dianggarkan.
“Tetapi risiko pasti akan meningkat dalam konteks pemanasan global, apabila pencairan permafrost akan terus mempercepatkan, dan lebih ramai orang akan kembali mendiami Artik berikutan usaha perindustrian.”
Virus ‘Back-from-the-dead’
Apa yang dipanggil virus zombi ketika ini bukan ancaman kepada manusia, kerana ia jenis yang hanya menjangkiti mikroorganisma, tetapi patogen lain yang dikeluarkan pada masa hadapan apabila pencairan permafrost boleh, kata saintis, menimbulkan risiko kepada manusia.
Laporan daripada Greenpeace, organisasi alam sekitar, telah mempersoalkan sama ada patogen “kembali-dari-mati” itu boleh membawa kepada wabak baharu.
Penemuan itu adalah gema daripada filem Jurassic Park 1993, di mana saintis mengklon dinosaur menggunakan DNA yang diambil daripada serangga yang diawet dalam ambar – hanya untuk makhluk itu mendatangkan malapetaka kepada manusia.
Permafrost, atau tanah beku kekal, kebanyakannya ditemui di Alaska, Kanada dan Siberia, dan meliputi kira-kira satu perempat daripada Hemisfera Utara, tetapi kawasan ini menjadi cair apabila iklim menjadi panas.
Banyak kumpulan penyelidikan lain sedang melihat patogen, termasuk bakteria, dan organisma yang lebih besar dibebaskan sebagai hasilnya.
Virus yang berusia sejak 15,000 tahun lalu telah ditemui dalam penutup ais di Tibet, selepas pendedahan penyelidikan yang diterbitkan tahun lalu.
Lebih luar biasa, laporan 2018 menunjukkan bahawa cacing nematod kecil telah dihidupkan semula daripada sampel tanah Siberia yang dibekukan sehingga 42,000 tahun.
Para penyelidik di sebalik kajian itu yakin bahawa makhluk itu, yang mula bergerak dan makan selepas disimpan pada suhu 20°C dalam piring Petri yang mengandungi medium nutrien, tidak berada di sana kerana pencemaran sampel.
Antara mereka yang berminat dengan ancaman penyakit daripada mikro-organisma permafrost ialah Prof Birgitta Evengard, dari Jabatan Mikrobiologi Klinikal di Universiti Umea di Sweden.
Prof Evengard membantu menganjurkan persidangan 2019, Memahami dan Menanggapi Risiko Keselamatan Kesihatan Global daripada Ancaman Mikrob di Artik.
Kotak Pandora
Beliau berkata tidak mungkin untuk mengatakan bahawa beberapa patogen yang ditemui dalam pencairan permafrost pasti akan menimbulkan ancaman kepada orang ramai, tetapi ada kemungkinan ia akan berlaku.
“Terdapat kotak Pandora – ia berpotensi menjadi patogen manusia,” katanya, sambil menambah bahawa akan berlaku limpahan ke alam sekitar.
“Di Siberia anda mempunyai tiga sungai yang membawa keluar serpihan dari permafrost ke Laut Bering, arus lautan yang agak sibuk.
“Mereka akan membawanya ke seluruh dunia dalam beberapa minggu. Orang ramai tidak menyedarinya. Dunia ini sangat, sangat berkaitan dengan semua ekosistem – lautan, daratan dan udara.”
Risiko meningkat kerana penyelidikan yang dikeluarkan beberapa bulan lalu mendedahkan bahawa Artik telah, sejak 1979, memanas hampir empat kali lebih cepat daripada dunia secara keseluruhan, satu penemuan yang disifatkan oleh Prof Evengard sebagai membimbangkan.
“Ini bermakna apa yang berlaku di Artik adalah pemacu kepada apa yang akan berlaku di seluruh dunia,” katanya.
Adalah penting, tambahnya, bagi saintis untuk mempunyai akses ke kawasan seperti Siberia supaya mereka boleh menganalisis apa yang sedang berlaku.
Selain daripada berpotensi melepaskan patogen ke alam sekitar dan menyebabkan kawasan tanah runtuh, pencairan permafrost berisiko mempercepatkan perubahan iklim.
Apabila tanah mencairkan mikrob ini menyebabkan pembebasan karbon dioksida dan metana, kedua-dua gas rumah hijau, kerana mereka menggunakan bahan organik dalam tanah.
