Kenyataan terbaharu Menteri Dalam Negeri Indonesia, Tito Karnavian, telah mencetuskan kemarahan dan kekecewaan dalam kalangan netizen Malaysia apabila beliau secara terbuka memperkecilkan bantuan kemanusiaan yang disalurkan oleh Malaysia kepada mangsa banjir di Aceh.
Dalam satu rakaman podcast yang tular di media sosial, Tito menyifatkan bantuan perubatan dari Malaysia yang dianggarkan bernilai sekitar US$60,000 sebagai “tidak banyak”, malah membandingkannya dengan kemampuan kewangan dan perbelanjaan besar kerajaan Indonesia sendiri. Kenyataan itu segera mengundang reaksi negatif, khususnya daripada rakyat Malaysia yang melihatnya sebagai satu bentuk penghinaan terhadap niat baik dan solidariti kemanusiaan.
Bila Bantuan Kemanusiaan Dipandang Sebagai Saingan
Persoalan utama yang dibangkitkan oleh netizen Malaysia ialah: sejak bila bantuan kemanusiaan dijadikan pertandingan siapa paling kaya dan siapa paling berkuasa?
Bantuan kemanusiaan tidak sepatutnya dinilai berdasarkan jumlah wang semata-mata. Ia adalah simbol keprihatinan, empati, dan semangat kejiranan — lebih-lebih lagi antara negara serantau yang berkongsi sejarah, budaya dan hubungan panjang seperti Malaysia dan Indonesia.
Apabila sebuah negara menghulurkan bantuan ketika bencana, ia bukan untuk membina naratif kelemahan pihak yang menerima, apatah lagi untuk meraih pujian. Ia adalah tindakan spontan atas dasar kemanusiaan sejagat, bukan perbandingan bajet negara.
Bantuan Rakyat, Bukan Sekadar Kerajaan
Ramai netizen turut menekankan bahawa sebahagian besar bantuan yang dihantar bukan hanya bersumberkan dana kerajaan, tetapi juga hasil sumbangan rakyat biasa dan sektor swasta. Wang yang dikumpul datang daripada individu yang ikhlas membantu — peniaga kecil, pekerja, dan rakyat marhaen yang terpanggil untuk meringankan penderitaan saudara serantau.
Justeru, apabila bantuan itu diperkecilkan secara terbuka oleh seorang menteri kanan, ia mudah ditafsir sebagai meremehkan keikhlasan rakyat Malaysia, bukan sekadar kritikan terhadap nilai bantuan itu sendiri.
“Kami Mampu” — Tapi Mengapa Perlu Merendahkan?
Presiden Indonesia, Prabowo Subianto, turut menegaskan bahawa Indonesia mempunyai keupayaan sendiri untuk mengurus bencana tanpa bergantung kepada pihak luar. Kenyataan itu pada dasarnya tidak salah — tiada siapa mempertikaikan kemampuan Indonesia sebagai sebuah negara besar.
Namun, apa yang dipersoalkan ialah nada dan cara kenyataan itu disampaikan. Mengakui kemampuan sendiri tidak memerlukan kita merendahkan bantuan orang lain. Dua perkara itu boleh wujud serentak: sebuah negara boleh berkeupayaan, dan dalam masa sama menghargai sokongan serta solidariti jiran.
Dalam Bencana, Ego Negara Bukan Keutamaan
Hakikatnya, dalam situasi bencana, perkara paling penting bukanlah ego negara, imej politik atau siapa lebih hebat. Yang utama ialah menyelamatkan nyawa, mengurangkan penderitaan, dan menjaga maruah kemanusiaan.
Sikap paling sederhana — dan paling dihormati — ialah mengucapkan terima kasih, menerima bantuan dengan hormat, dan terus fokus kepada usaha menyelamat. Tiada siapa di Malaysia menuntut pujian, tiada siapa mahu mengambil kredit.
Yang ada hanyalah rasa simpati dan tanggungjawab sesama manusia.
Hormat Itu Percuma, Kemanusiaan Itu Universal
Kontroversi ini seharusnya menjadi pengajaran bahawa dalam isu kemanusiaan, bahasa dan sikap pemimpin amat penting. Satu kenyataan yang dilihat kecil boleh memberi kesan besar terhadap hubungan rakyat di peringkat akar umbi.
Bantuan mungkin “tak seberapa” pada angka, tetapi nilainya besar pada makna. Dan dalam dunia yang semakin terpecah oleh ego dan kuasa, kemanusiaan sepatutnya menjadi bahasa bersama — bukan medan perbandingan.
